Óheimilt að fara í fermingafræðsluferðir á skólatíma

Grunnskólabörn mega ekki fara í fermingarfræðsluferðir á skólatíma. Myndin tengist ekki fréttinni.

Grunnskólar geta ekki skipulagt ferðir í tengslum við fermingarfræðslu á skólatíma. „Slíkt samræmist ekki aðalnámskrá eða grunnskólalögum," segir Arnór Guðmundsson, skrifstofustjóri í menntamálaráðuneytinu.

Arnór segir að ýmsir skólar hafi sett slík ferðalög inn í stundaskrár sínar og menntamálaráðuneytinu hafi borist nokkrar athugasemdir vegna þessa. Meðal þeirra sem hafa gert athugasemdir eru Siðmennt, sem skipuleggur borgaralegar fermingar, en jafnframt hafa foreldrar grunnskólabarna gert athugasemdir.

Menntamálaráðuneytið sá því sérstaka ástæðu til þess að senda grunnskólum og ýmsum hagsmunaaðilum erindi vegna þessara ferða. Þar kemur fram að fermingarfræðsla eigi að fara fram utan lögbundins skólatíma nemenda og óheimilt sé að veita nemendum í áttunda bekk leyfi til að fara eins til tveggja daga ferð á vegum kirkjunnar í tengslum vð fermingarundirbúining.

„Við gerum svo sem ekki athugasemdir við það að fermingarbörn fari í slíkar ferðir, en það verður að gerast utan skólatíma," segir Arnór.

 

Ritstjórn Vísis hefur ákveðið að taka út Skoðanir á fréttum en bendum lesendum á að hægt er að blogga um fréttir á blogsvæðum Vísis og BlogCentral.is og þær bloggfærslur birtast við þá frétt sem bloggað er um.

Er offita arfgeng?

Offita er sívaxandi heilbrigðisvandamál í hinum vestræna heimi og er stundum talað um offitufaraldur. Gjarnan er miðað við að fólk sé offeitt þegar svokallaður líkamsþyngdarstuðull (BMI) er kominn yfir 30 en nánar er fjallað um hann í svari sama höfundar við spurningunni Hvað er BMI?

Fituforði líkamans er undir langtímastjórnun flókinna kerfa þar sem fituvefir, heilinn og innkirtlar, til dæmis briskirtillinn og skjaldkirtillinn, koma við sögu. Tilhneigingin til að geyma orku á formi fitu er talin vera afleiðing þróunar í mörg árþúsund í umhverfi þar sem fæða var af skornum skammti. Með öðrum orðum, þeir einstaklingar sem gátu geymt orkuforða þegar nóg var af fæðu voru líklegri til að lifa af á tímum hungursneyðar. Kannski má því segja að offeitir séu að einhverju leyti að berjast við náttúruval mörg þúsund ára þróunar.


Offita er vaxandi heilbrigðisvandamál á Vesturlöndum.
Í dag þurfa fæstir að geta geymt orkuforða. Offita er afleiðing af breyttum lífsháttum þar sem mikið framboð er af bragðgóðum, orkuríkum mat, um leið og þörfin fyrir hreyfingu hefur minnkað. Þessir umhverfisþættir snerta ólíka einstaklinga á mismunandi hátt. Sumir geta viðhaldið þokkalegu jafnvægi milli orkuneyslu (e. energy input) og orkunotkunar (e. energy output), en aðrir eiga við þrálátt ójafnvægi að stríða þar sem orkuneysla er meiri en orkunotkun og kemur fram sem ofþyngd og offita. Offita getur verið afleiðing af aðeins örlitlu ójafnvægi í orkubúskap í langan tíma þar sem orkuneysla hefur vinninginn.

En málið er ekki svo einfalt að hægt sé að segja að þeir sem borða meira en þeir brenna verði of þungir og aðrir ekki, heldur bregðast einstaklingar við sömu aðstæðum á mismunandi hátt. Í gnægtarumhverfi hefur sumt fólk tilhneigingu til að geyma meira af fitu sem forðafitu en aðrir, og á sama hátt er misjafnt hversu mikla fitu fólk missir í skortsumhverfi. Þessi ólíku viðbrögð stafa fyrst og fremst af erfðabreytileika milli einstaklinganna. Það er því ekki óeðlilegt að leita skýringa á offitu, að minnst kosti að hluta til, í erfðafræðinni.

Þekkt eru mörg gen sem tengjast offitu á einn eða annan hátt, en þessi gen og stökkbreytingar í þeim skipta tugum. Hafa þau verið kortlögð og svokallað offitugenakort manna búið til, sem uppfært er með vissu millibili því ávallt bætist ný vitneskja við.


Offita er afleiðing af flóknu samspili erfða og umhvefisþátta.
Eitt þeirra gena sem koma við sögu í tengslum við fitubúskap okkar er svokallað leptíngen (ýmist kallað LEP-gen eða Ob-gen í heimildum) sem uppgötvaðist árið 1994. Þetta gen geymir uppskrift að peptíði sem kallast leptín (dregið af gríska orðinu leptos sem þýðir grannur). Genið er aðallega tjáð í fitufrumum og leptínið því fyrst og fremst myndað í þeim.

Leptín er hormón samkvæmt þeirri skilgreiningu að hormón sé lífrænt efni myndað í tilteknum vef og seytt þaðan í blóðrásina sem ber það til markfrumna annars staðar í líkamanum (aðeins tilteknar frumur í líkamanum taka mark á hverju hormóni og verða fyrir áhrifum af því og kallast þær markfrumur hormónsins sem um er að ræða). Markfrumur leptíns eru meðal annars í undirstúku heilans, en þar er að finna leptínviðtaka á svæðum sem vitað er að hafa með stjórnun líkamsþyngdar að gera.

Þegar leptín berst til undirstúkunnar setur það af stað flókið ferli sem endar annars vegar með minna hungri og þar af leiðandi minni neyslu og hins vegar hraðari bruna og þar með orkunotkun. Ólíkt megrun sem leiðir bæði til minnkunar fitu- og vöðvamassa virðast áhrif leptíns einskorðast við fituvef þar sem fitusundrun örvast á meðan engin sjáanleg áhrif eru á vöðvavef.

Vitað er að mýs geta verið með arfgerðina ob/ob, það er arfhreinar um víkjandi stökkbreytingu í leptíngeninu. Þessar mýs mynda ekki leptín og eru offeitar. Einnig er þekkt stökkbreyting í leptínviðtakageninu í músum en leptínviðtakinn er prótín á yfirborði markfrumna leptíns og nauðsynlegur til að áhrif leptíns komi fram. Ef mýsnar eru arfhreinar um það gen virðast þær vera ónæmar fyrir leptíni og offeitar fyrir vikið.


Mýs sem ekki mynda leptín verða offeitar.
Sams konar stökkbreyting leptíngensins og viðtaka þess er þekkt í mönnum, en ekki er víst að áhrifin séu nákvæmlega hin sömu. Nýlegar rannsóknir, þar sem offeitt fólk var borið saman við fólk sem er ekki offeitt, sýna að sterk fylgni er á milli leptínmagns í blóði og hundraðshlutfalls fitumassa. Svo virðist sem fitufrumur framleiði meira af leptíni eftir því sem meira þríglýseríð (fita) safnast í þær og þær stækka (sjá nánar um stækkun fitufrumna í svari sama höfundar við spurningunni Myndast nýjar fitufrumur þegar við fitnum?).

Í grundvallaratriðum gefur leptín í líkamanum stuðul til að meta næringarástand hans. Leptín er ekki geymt í frumunum heldur seytt út í blóðið. Ekki er enn þekkt hvernig tjáningu leptíngena í fitufrumum er stjórnað en líklegt er talið að ýmis hormón í líkamanum komi þar við sögu, þar á meðal insúlín og sykurbarksterar (e. glucocorticoids) eins og kortisól.

Hér hefur aðeins verið minnst á leptíngen en eins og áður sagði er vitað um fjölmörg önnur gen sem tengjast offitu á einhvern hátt. Rannsóknir á þessum genum og afurðum þeirra fara fram víða um heim, meðal annars hjá Íslenskri erfðagreiningu. Það er von rannsakenda að þær leiði til skilnings á sameindalíffræðilegri orsök og einkennum offitu og að í framhaldi af því verði hægt að þróa lyf sem aðstoði fólk í baráttunni við aukakílóin.

Þeim sem vilja lesa meira á Vísindavefnum um fitu er bent á svör við spurningunum:

• Hvers vegna verða sumir feitir þótt þeir borði alveg eins mat og þeir grönnu? eftir Magnús Jóhannsson
• Af hverju breytast vöðvar í fitu eftir að þjálfun er hætt? eftir Þórarin Sveinsson
• Fita og kolvetni eru gerð úr sömu frumefnum, en hvað er ólíkt með þeim? eftir Önnu Rögnu Magnúsardóttur og Guðrúnu V. Skúladóttur
• Hvers vegna verðum við svöng? eftir Þuríði Þorbjarnardóttur

Heimildir og myndir:

• Genomics and Disease Prevention: knowing obesity and genetics
• Genomics and Disease Prevention: obesity and genetics
• Merck Frosst/CIHR Research Chair in Obesity
• The Science of Obesity and Weight Control
• Íslensk erfðagreining
• Landlæknisembættið
• Pathophysiology of the Endocrine System
• Kimball's Biology Pages
• Obesity á Wikipedia.org
• The Epoch Times
• The MSNBC

Um þessa spurningu

Dagsetning

Útgáfudagur12.1.2006

Flokkur:

Raunvísindi> Lífvísindi: mannslíkaminn

Efnisorð

lífvísindi: mannslíkaminn offita erfðir leptín gen hormón

Tilvísun

Þuríður Þorbjarnardóttir. „Er offita arfgeng?“. Vísindavefurinn 12.1.2006. http://visindavefur.is/?id=5560. (Skoðað 18.11.2007).

Höfundur

Þuríður Þorbjarnardóttirlíffræðingur

Prenta

Prenta svar

Typpadansinn frægi!

Bara gaman af þessu..........

 

 

 

http://www.boreme.com/boremerigid/funny-2005/disrobics-p1.php

 

Myndband af Britney á rauðu lagt fram í rétti

AP

Veröld/Fólk | AP | 17.11.2007 | 10:55

Myndband af Britney á rauðu lagt fram í rétti

Myndband sem sýnir Britney Spears aka yfir gatnamót á rauðu ljósi með börnin sín í bílnum var lagt fram í rétti í Los Angeles í gær, en myndbandið var birt á vefnum fyrir viku. Ekki liggur fyrir hvort það mun hafa áhrif á niðurstöðu forræðisdeilu Britneyjar og Kevins Federlines.

Málið verður tekið fyrir í réttinum á ný 26. nóvember. Federline hefur nú tímabundið forræði yfir sonum þeirra tveim, Sean Preston, sem er tveggja ára, og Jayden James, sem er eins árs.

Myndbandið var birt á slúðurfréttavefnum TMZ.com í síðustu viku. Á því má sjá Britneyju aka yfir gatnamót í Hollywood Hills og taka vinstribeygju í veg fyrir bíla sem koma úr gagnstæðri átt.

Blessuð sé minning ;(

  

þetta var hann elskulegi afi minn og ég sakna hans voða mikið , var lengi upp á spitala i gær hjá honum .....  :(

Breki Logason skrifar: til móts við Heiðmerkurafleggjara. Karlmaður á áttræðisaldri lést í slysinu.

Að sögn lögreglu ætlaði ökumaður jepplingins að taka U-beygju við gatnamótin og ók þannig í veg fyrir flutningabílinn með fyrrgreindum afleiðingum.

Veginum var lokað í rúma tvo tíma en lögreglan hefur opnað veginn aftur.

Siggi is my hero.

Siggi is my hero.

 I owe my life to him and he is still with me always and forever.


This truly was the most romantic moment in my life. When I was flying with Sigga! We shared our first kiss there!


I promised him I would never let go. And I kept my promise. Because I loved him. I love you Siggi. Always and forever. I know you're watching over me with every minute of every day.

Veikt barn týnt í kerfinu.

Veikt barn týnt í kerfinu.

Tekið af visir.is:

Ásthildur Björt Pedersen er nýflutt heim frá Frakklandi ásamt tæplega ársgamalli dóttur sinni. Þær mæðgur flúðu heimilisföðurinn sem beitti Ásthildi andlegu og líkamlegu ofbeldi. Skömmu eftir heimkomuna veiktist dóttir Ásthildar hastarlega en sökum þess hve skammur tími er liðinn frá því þær fluttu heim njóta þær ekki fullra réttinda í heilbrigðiskerfinu og hafa þær þurft að borga tugi þúsunda króna fyrir læknisaðstoð og sýklalyf.

Ásthildur segir að þeim mæðgum hafi meðal annars verið vísað frá á heilsugæslustöð og þeim sagt að bíða fram á kvöld eftir því að læknavaktin opnaði. Þá var dóttirin með fjörutíu stiga hita og alvarlega sýkingu.

„Ég hef aldrei breytt um lögheimili og alla tíð verið íslenskur ríkisborgari. Mér er hins vegar sagt að ég verði að vera hér í sex mánuði áður en ég kemst inn í íslenska tryggingakerfið,"segir Ásthildur. Hún telur þetta fyrirkomulag vera út í hött því dóttir sín geti ekki að því gert þótt hún veikist innan þess tíma. Hún segist þegar hafa greitt tugi þúsunda króna í læknisaðstoð fyrir utan að skulda Tryggingastofnun þrjátíu þúsund krónur.

Tryggingastofnun segir að Ásthildur eigi að taka málið upp við frönsk yfirvöld en þar finnist hún ekki á skrá. Hún þarf að skila inn launaseðlum til þess að staðfesta að hún hafi búið í landinu. Þeim getur hún hins vegar ekki skilað inn vegna þess að eiginmaðurinn fyrrverandi er búinn að eyðileggja þá.

„Mér finnst þetta ótrúlegt kerfi sem getur ekki séð um að hjúkra veiku barni vegna einhvers formsatriðis," segir Ásthildur. Hún segist hafa rætt málið við Tryggingastofnun og heilbrigðisráðuneytið en alls staðar komi hún að lokuðum dyrum.

Lindsay Lohan situr inni í 84 mínútur

Lohan var nú samt sæt á fangamyndinni

 

 

Lindsay Lohan fetaði í gær í fótspor stallsystra sinna Parisar Hilton og Nicole Richie og sat inni í Century Regional fangelsinu í Lynwood í Kaliforníu. Hún þurfti þó að sitja aðeins skemur en Paris, eða í tæpan einn og hálfan tíma.

Lohan gaf sig fram við fangelsisyfirvöld í Lynwood klukkan 10:30. Að sögn talsmann fangelsisins var hún komin út aftur klukkan 11:54, 84 mínútum síðar.

Talsmaðurinn, Steve Whitmore, sagði að Lohan hefði verið afar samvinnuþýð og þvertók fyrir það að stjarnan hefði sloppið betur en meðaljóninn. Í raun væri það alsiða að fólk afplánaði einungis brotabrot af dómum fyrir smávægileg brot.

Lohan var dæmd til eins dags fangelsisvistar fyrir að aka tvisvar undir áhrifum áfengis og að hafa kókaín undir hönum. Þá fékk hún þriggja ára skilorð og var skipað að sinna tíu dögum af samfélagsþjónustu.

Ógurleg hefnd eiginkonu ;)

Bandaríski útvarpsþáttastjórnandinn Tim Shaw var stundum dálítið leiðinlegur við konuna sína. Þegar hún var ófrísk að öðru barni þeirra hringdi hann til dæmis í systur hennar í beinni útsendingu og sagði að hann hugsaði um hana þegar hann nyti ásta með frúnni.

Tim stjórnar dægurlagaþætti á útvarpsstöðinni Kerrang 105,2. Um daginn hringdi hann í fyrirsætuna Jodie Marsh, einnig í beinni útsendingu. Sagði meðal annars að hann væri tilbúinn að yfirgefa eiginkonu sína og tvö börn fyrir hana.

Frú Tim var einmitt að hlusta þegar þetta gerðist. Og henni var nóg boðið. Hún settist við tölvuna sína, fór inn á e-bay og seldi 50 þúsund dollara Lotus Esprit Turbo sportbíl eiginmannsins fyrir einn dollara.

Hún sagði einnig að persónulegir munir eiginmannsins lægju nú á flötinni utan við hús þeirra. Þeir sem vildu mættu hirða úr þeim það sem þeir kærðu sig um.

Fjölmiðlar vestra hafa ekki náð í Tim Shaw vegna málsins. Talsmaður Kerrang sagði hinsvegar að hann væri niðurbrotinn yfir því sem hefði gerst.

Fellurðu fyrir prinsum eða froskum!???

Þú fellur fyrir prinsum.

Sé karlkynið flokkað í prinsa, froska, proska og frinsa er ljóst að þú laðast að kóngi dýraríkisins, prinsinum. Þráðbeinar, hvítar tennur hans skína jafnskært og gljáfægð kórónan og fáir geta staðist íþróttamannslegan vöxt hans. En ekki er allt gull sem glóir, oft er flagð undir fögru skinni, dæmdu ekki bókina eftir kápunni (allt er þegar þrennt er).

Prinsinn er vissulega sjarmör. Hann gleymir ekki afmælisdeginum þínum, brúðkaupsdeginum eða jólagjöfinni. Þegar maður er í för með prinsinum þarf ekki að hafa áhyggjur af því að hurð fletji út á manni andlitið eins og þegar farið er út með froski - prinsinn heldur dyrunum opnum eins og sönnum herramanni ber að gera. Auk þess skilur prinsinn aldrei eftir sig skítuga táfýlusokka á stofugólfinu. Þvert á móti. Hann er lipur með kústinn og veigrar sér ekki við heimilisstörfum. Hann á það meira að segja til að hrista fram úr erminni heimatilbúna, þriggja rétta máltíð - án þess að blása úr nös.

En því miður er prinsinn mjög meðvitaður um eigið ágæti. Ekki láta það koma þér á óvart þótt aðgangur þinn að speglinum minnki ákveðir þú að eyða lífinu með prinsi. Prinsinn á það nefnilega til að standa löngum stundum fyrir framan hann, hnykla vöðvana og syngja lagið "I'm too sexy" með Right Said Fred: "I'm too sexy for my shirt, too sexy for my shirt. So sexy it hurts." Hárþurrkuna og hársléttarann þinn munt þú ekki lengur fá að hafa út af fyrir þig og ekki láta þér bregða þegar andlitskremið þitt er skyndilega búið. Prinsinn þarf jú að viðhalda fegurð sinni og æsku. Síðast en ekki síst skaltu búa þig undir að vera ávallt í öðru sæti í lífi prinsins, því skotnastur er hann í sjálfum sér. (Froskurinn hljómar ekki sem svo slæmur kostur núna!) 

Fellur þú fyrir prinsum eða froskum?

 http://b2.is/?sida=tengill&id=261902